حفظ ایمنی و سلامت کارکنان در آزمایشگاه ها و محیط های شیمیایی بسیار اهمیت دارد. استنشاق بخار حاصل از آزمایش های شیمیایی در دراز مدت تاثیر منفی بر سلامت تکنسین ها خواهد گذاشت. بنابراین استفاده از هود در این گونه مکان ها اجتناب ناپذیر است. هود آزمایشگاهی در انواع مختلفی وجود دارد. از پرکاربردترین هودهایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شود هود شیمیایی یا فیوم هود است. وظیفه هود شیمی انتقال بخار شیمیایی به بیرون از ساختمان است. همچنین این هود می تواند با استفاده از فیلترهایی که در ساختار آن تعبیه شده است بخارسمی را فیلتر کند. هودهای شیمیایی از جنس استیل و ام دی اف هستند و در دو مدل کانال دار و بی کانال وجود دارند. مدل متداول در آزمایشگاه ها مدل کانال دار است.
عوامل موثر در انتخاب یک هود شیمیایی
فرض کنید قصد خرید هود برای آزمایشگاه یا محل کار خود دارید. از کجا باید بدانید چه هودی باید انتخاب کنید و چه هودی برای فضای کاری شما مناسب است؟ برای انتخاب هود شیمیایی باید به فضای اتاق توجه داشته باشید و هود را با توجه به این موضوع انتخاب کنید. همچنین باید مشخص شود چه ماده ای در آزمایشگاه شما مورد استفاده قرار می گیرد و آیا با توجه به ماده مورد استفاده اصلا احتیاج به بکارگیری این هود است یا نه؟توصیه می شود برای کار با مواد اسیدی، چه اسید های ضعیف چه انواع دیگر مواد اسیدی مانند اسیدهای معدنی رقیق و هیدروفلوریک از هود با کارایی بالا استفاده شود.
جنس هودی که در محیط اسیدی قرار میگیرد بسیار مهم است و بهتر از هودی با صفحه رویه از جنس پلی پروپیلن یا سرامیک مقاوم در برابر اسید استفاده شود. توجه داشته باشید اگر ماده مورد استفاده از اسیدهای گرم و غلیظ باشد، بهتر از هود شیمیایی از جنس صفحه رویه HPL استفاده شود. دیگر فاکتورها مانند تعداد فن هود، تعداد فیلترهای هود، جنس هود، قدرت مکش، قطر بازو ها، جنس کاپ سینک در انتخاب فیوم هود تاثیر گذار خواهد بود.
اجزای تشکیل دهنده هود شیمیایی
فیوم هود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اگر بخواهیم قسمت های مختلف هود شیمیایی را نام ببریم باید به فن سانتریفوژ با دور متغیر، فیلتر آزمایشگاهی، شیرآلات، صفحه رویه، کاپ سینک، در محافظ، کمد نگهداری مواد، دیواره خارجی و دیواره داخلی، لامپ، كلید برق اشاره کنیم. البته دیواره داخلی و دیواره خارجی با توجه به کاربرد هود در جنس های مختلف استیل، استنلس استیل، ام دی اف ملامینه یا روکش HPL و پلی پروپیلن ساخته می شوند.
انواع فیوم هود
هودهای شیمیایی کانال دار
همانطور که در قسمت های قبل گفتیم هود شیمیایی در دو نوع کانال دار و بی کانال ساخته می شود. نوع کانال دار با انتقال بخارهای سمی از طریق كانال به محیط بیرون فضا را پاک خواهد کرد. استفاده از این هود در فضایی که مواد بیوهازارد یا میكروبیولوژیك استفاده می شود نا مناسب است.
هودهای شیمیایی بی كانال
روش کار هود بی کانال بی این صورت است که فیلتر کربن یا زغال چوبی که در این هود وجود دارد منجر به حذف بخار سمی می شود. این فیلتر ها بخارات سمی را جذب کرده و از فیلتر هود عبور می دهد. استفاده از این هود نیز در فضایی که مواد بیوهازارد یا میكروبیولوژیك استفاده می شود مناسب نخواهد بود.
هود با جریان هوای متغیر و ثابت چه تفاوتی دارند؟
در دسته بندی هودهای شیمیایی دو مفهوم هود شیمیایی با جریان هوای ثابت و جریان هوای متغییر وجود دارد. هود با جریان هوای ثابت یا Constant Air Volume (CAV) در هر بازه زمانی مقدار یکسانی از هوا را تخلیه می کند و موقعیت در محافظ را برای مکش در نظر نمی گیرد. این نوع هود در مکان هایی که جوشاندن اسید در آنجا صورت میگیرد بکار گرفته می شود.
اما هودهای با جریان هوای متغییر یا Variable Air Volume(VAV) با توجه به تغییر موقعیت در محافظ میزان متفاوتی از جریان هوای سمی را از محیط خارج می کند. این مکانیزم بیشتر در هودهای کانال دار بکارگرفته می شود.
سخن آخر، هود شیمیایی یا هود لامینار؟
پاسخ این سوال به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. اگر محیط کاری و تکنسین ها تحت تاثیر ویروس ها، مواد میکروبی و عفونی باشد استفاده از هود لامینار توصیه می شود. اما اگر خطر این گونه مواد شما را تهدید نمی کند و هدف استفاده از هود، فیلتراسیون یا حذف بخار ناشی از مواد اسیدی است استفاده از هود شیمیایی کفایت می کند.
