در مقاله های قبل با انواع هود های آزمایشگاهی آشنا شدیم. از مهمترین و پرکاربردترین هودهای آزمایشگاهی، هود لامینار و هود شیمیایی است. کاربرد هود شیمی در انتقال بخار شیمیایی حاصل از آزمایش به بیرون از محیط آزمایشگاهی و ساختمان است. فیلترهای تعبیه شده در ساختار هود شیمیایی قادر است بخارسمی را فیلتر کند. هود لامینار فلو نیز وظیفه محافظت از کارکنان، محیط و نمونه های آزمایشگاهی را دارد. این هود از ورود هوای آلوده به محل استقرار نمونه ها جلوگیری می کند و با استفاده از فیلتر HEPA هوای وارد شده به هود را پاک می کند. با توجه به شباهت هایی که این دو نوع هود در نوع عملکرد دارند، تفاوت های زیادی نیز بین این دو نوع هود وجود دارد. در این مقاله به بررسی تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی خواهیم پرداخت.
پیشنهاد می کنیم در صورتی که می خواهید به طور دقیق تر با هودهای لامینار و شیمیایی آشنا شوید به قسمت مقالات مراجعه کنید و مقالات هود شیمیایی و هود لامینار را با دقت مطالعه کنید.
هود لامینار چیست؟
قبل از بررسی تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی مرور کوتاهی بر ویژگی های هود لامینار خواهیم داشت. هود میکروبیولوژی لامینار از پر کاربردترین هودها در محیط های آزمایشگاهی است. این هود با برقراری هوای آرام خطی (Laminar Air flow) برای محافظت از نمونه های آزمایشگاهی از آلودگی های محیط مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین هود لامینار باعث می شود پرسنل آزمایشگاه از آسیب های ناشی از خطرات بیولوژیکی آزمایشگاهی در امان باشند. این هود در دو نوع عمودی و افقی ساخته می شود. هود لامینار در سه کلاس ساخته می شود. که بسته به نوع هود از کاربر ، نمونه ها و یا هر دو آن ها محافظت می کند.
هود میکروبیولوژیکی لامینار شرکت کاوش طب در دو نوع هود لامینار کلاس A2 و هود لامینار کلاس B2 ساخته می شوند. این هود ها دارای بالاترین سطح محافظت از نمونه های آزمایشگاهی و پرسنل آزمایشگاهی هستند. هم اکنون هودهای میکروبیولوژی لامینار کاوش طب در عرض های 100، 130 و 160 تولید می شوند.
هود شیمیایی چیست؟
نوع دیگر از پر مصرف ترین هود ها در آزمایشگاه ها هود شیمیایی است. اساس کارهای هود شیمیایی خارج کردن بخارات سمی ناشی از آزمایش های شیمیایی خطرناک از محیط می باشد. این هود از پر مصرف ترین هود ها در محیط های داروسازی، نفتی و تحقیقاتی است. هوای آلوده حاصل از آزمایش در محیط می تواند .به میزان بالایی باعث آسیب به پرسنل شود.
فیوم هود ها در انواع کانال دار و بی کانال ساخته می شوند. در نوع کانال دار هوای آلوده با استفاده از کانال به خارج از آزمایشگاه هدایت می شود. در نوع بی کانال نیز هوا توسط فیلتر کربنی که در کانال وجود دارد فیلتر می شود. همچنین این هود ها با دو نوع مکانیزم خروج هوا با جریان ثابت و جریان متغییر کار می کنند.
تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی
تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی را می توان در هفت مورد دسته بندی کرد. این موارد شامل عملکرد سیستم تهویه هودهای لامینار و شیمیایی، نحوه کار با دستگاه، کارایی دستگاه، طول عمر هود میکروبیولوژیکی لامینار، الزامات نصب و راه اندازی متفاوت در دو هود، فیلترهای هوا متفاوت در دو هود و تفاوت در ساختار و قطعات داخلی است. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت و هر تفاوت را به طور دقیق تر بررسی خواهیم کرد.
تفاوت سیستم تهویه
اولین تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی ، تفاوت سیستم تهویه این هودها می باشد. هود لامینار دارای فن مخصوصی در درون دستگاه است. این فن با به گردش درآوردن هوا درون هود؛ هوا را از هر نوع آلودگی احتمالی پاک می کند. اما نحوه عملکرد سیستم تهویه در هود شیمیایی به این صورت است که این هود به طور پیش فرض دارای فن مخصوصی است که در زیر دستگاه یا قسمت انتهایی دستگاه نصب شده است و بخارات سمی را پس از عبور از فیلتر نانو (کربن اکتیو) از طریق کانال به بیرون هدایت میکند.
تفاوت در طرز کار هود لامینار با هود شیمیایی
اگر بخواهیم طرز کار این دو هود را مورد بررسی قرار دهیم، از آنجا که هودهای میکروبیولوژیکی لامینار دارای کلاس های مختلف هستند و برای اهداف مختلفی ساخته می شوند طرز کار با آن ها کمی پیچیده تر از کار با هود های شیمیایی است. بنابراین قبل از کار با هودهای لامینار حتما باید دستورالعمل نحوه کار با آن ها را به طور کامل مطالعه کنید. در هود های لامینار به صورت معمول امکان استریل فضای کابین و هود نیز مهیا شده که با توجه به خطرات میکر ارگانیز از شعله UV جهت استریل استفاده می شود.
تفاوت در کارایی
این مورد از مهمترین تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی است. کاربرد هودهای لامینار در آزمایشگاه هایی است که تحقیق روی مواد میکروبی و بیولوژیک صورت می گیرد. هودهای شیمیایی در آزمایشگاه های شیمیایی و داروسازی که پرسنل درگیر آزمایش با مواد شیمیایی خطرناک هستند کاربرد دارند. هنگام آزمایش های میکروبیولوژی نباید از هود های شیمیایی استفاده شود. زیرا انتشار مواد زیستی خطرناک در فضا و باعث ایجاد خطر برای پرسنل آزمایشگاه خواهد شد.
تفاوت در طول عمر
هر دستگاه دارای طول عمر مخصوص به خود است که به عوامل مختلفی مانند نحوه نگهداری و در ارتباط بودن با مواد خورنده و سمی بستگی دارد. اما اگر بخواهیم طول عمر این دو نوع هود را با هم مقایسه کنیم، هودهای لامینار طول عمر بالاتری نسبت به هودهای شیمیایی دارند.
تفاوت در نصب و راه اندازی اولیه هود لامینار و هود شیمیایی
با توجه به اینکه هودهای شیمیایی معمولا به کانال یا داکت جهت خروج هوای اگزاست نیاز دارند و با توجه به خطرت هوای مسموم یا بخارات باید عملیات نصب توسط فرد آموزش دیده و تحت نظارت واحد HSE انجام شود. در خصوص نصب هود لامینار با توجه به الزام کوالیفیکشین و انجام تست های مربوطه (شامل تست شمارش تعداد پارتیکل مجازٰٔ، تست شدت هوای زیر فیلتر و …) به صورت معمول نصب و تست توسط شرکت سازنده، انجام می گیرد.
تفاوت در فیلتر های هوا
نوع فیلترهایی که در هودهای شیمیایی و لامینار استفاده می شود نیز از موارد تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی است. فیلتر ها در هودهای شیمیایی آزمایشگاهی با جذب و حذف ذرات معلق، هوا کابین را فیلتر کرده و باعث می شود در نتایج آزمایش خللی ایجاد نشود و یا بخارات سمی وارد ریه کاربر نگردد فیلتر رایجی که در هودهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد فیلتر هپا است. فیلتر هپا قابلیت جذب 998/99 درصدی ذرات معلق در هوا را دارد. این فیلتر تنها در هود میکروبیولوژی لامینار مورد استفاده قرار میگیرد.
تفاوت در تجهیزات داخلی
برای بررسی آخرین تفاوت هود لامینار با هود شیمیایی نگاهی به تفاوت تجهیزات داخلی این دو دستگاه می اندازیم. در قسمت داخلی هود لامینار بجز فضای مورد نیاز برای لامپ مهتابی و لامپ UV فضای دیگری در هود نداریم. در هودهای شیمیایی ساختار به گونه ای دیگر است. این نوع هود دارای محفظه نگهداری از مواد شیمیایی، کپسول گاز، شیر آب، شیر گاز و سینک است.