بن ماری دقیق (Water Bath)
بن ماری یا حمام آب (water bath) یکی از تجهیزات پرکاربرد آزمایشگاهی است. از این دستگاه برای گرم کردن یکنواخت محلول ها استفاده می شود. دستگاه بن ماری در آزمایشگاه های صنایع داروئی، غذایی، آموزشی و تحقیقاتی کاربرد دارد. همچنین این تجهیز برای انجام تستهای سرم شناسی، سرولوژیک، دارویی، بیوشیمی و ترکیب مواد آگلوتیناسیون به کار گرفته میشود. محدوه کاری دمای بن ماری آزمایشگاهی از دمای اتاق تا 100 درجه سانتی گراد است.
اجزای یک بن ماری آزمایشگاهی
اغلب دستگاه های بن ماری مورد استفاده در آزمایشگاه ها دارای یک مخزن دو جدارهی استیل هستند. این مخزن برای نگه داشتن گرما برای زمان زیاد عایق بندی شده است. علاوهبر این مخزن، بن ماری آزمایشگاهی شامل قطعات زیر نیز میشود:
المنت
نقش المنت در بن ماری گرمکردن آب داخل دستگاه است. المنتها از نظر قدرت گرمایی با یکدیگر متفاوتی هستند. المنت بن ماری بسته به حجم یا ظرفیت آب داخل بن ماری انتخاب میشوند. این المنتها برای جلوگیری از تماس مستقیم الکتریسیته با آب کاملا عایق بندی شده اند. المنت بن ماری 27 لیتری کاوش طب مقاوم در برابر کارکرد بدون آب است.
دماسنج
از دیگر اجزای تعبیه شده در دستگاه بن ماری دماسنج است. از دماسنج یا ترمومتر در بن ماری آزمایشگاهی برای اندازه گیری دمای آب موجود در دستگاه استفاده می شود. دماسنج های بن ماری می تواند از نوع آنالوگ یا دیجیتال باشد.
ترموستات یا کنترلر دما
ترموستات که از مهمترین اجزای بن ماری است به منظور تنظیم و ثابت نگه داشتن دمای آب مخزن مورد استفاده قرار می گیرد. هرگونه تغییر دما در بن ماری در فعالیت آنزیم ها تاثیرگذار است. توجه داشته باشید هر درجه تغییر دما در بن ماری می تواند باعث کاهش و یا افزایش 10 درجه ای فعالیت آنزیم شود. بنابراین بن ماری باید دقت دمایی بالایی داشته باشد که این امر توسط ترموستات امکان پذیر است. در دستگاه های جدید از سیستم میکروکنترلی برای تنظیم دمای بن ماری ها استفاده می شود.
نکات مهم استفاده از بن ماری آزمایشگاهی
- هرگز دستگاه را بدون آب روشن نکنید.
- سعی کنید به طور مرتب و روزانه آب دستگاه را تعویض نمایید.
- هیچ گاه دستگاه بن ماری آزمایشگاهی را مقابل باد تند و کولر قرار ندهید.
- برای افزایش طول عمر دستگاه از آب مقطر برای پر کردن دستگاه استفاده کنید.
- برای افزایش عمر دستگاه خود از اسفنج برای نظافت قسمت های داخل و خارج بن ماری استفاده کنید.
- اگر موادی که داخل بن ماری قرار میگیرد ایجاد بخار می کند بن ماری باید در زیر هود ایمنی قرار گیرد.
- برای رعایت ایمنی دستگاه پریز اتصال به برق بن ماری آزمایشگاهی باید دارای سیستم اتصال به زمین باشد.
- دستگاه بن ماری باید در یک سطح صاف قرار گیرد تا در برابر وزن آب داخل مخزن مقاومت لازم را داشته باشد.
- مخزن حمام آب یا بن ماری خود را به طور مرتب تمیز کنید تا جرمی بر روی آن باقی نماند و دستگاه دچار خرابی نشود.
- در خصوص محیطی که بن ماری در آن قرار دارد نیز توجه داشته باشید که این محیط باید از خطر آتش سوزی دور باشد.
- هنگام استفاده از دستگاه نهایت دقت را داشته باشید. تماس مواد داخل دستگاه با سطح پوست می تواند منجر به سوختگی شود.
- آب داخل دستگاه را به طور منظم چک کنید. در صورتی که آب داخل دستگاه کم باشد دمای دستگاه بالا می رود و به دستگاه آسیب وارد می شود.
- قبل از پر کردن دستگاه با آب مقطر حجم دفترچه راهنمای دستگاه را با دقت مطاله کنید. در صورتی که دستگاه با حجم کمتر یا بیشتر از میزان تعیین شده پر شود ممکن است دستگاه آسیب ببیند. سطح آب بن ماری می بایست بین ۴ تا ۵ سانتی متر کمتر از بالای مخزن قرار گرفته در داخل بن ماری باشد.
- استفاده از موادی مانند سفید کننده و محلول های دارای مقدار کلر بالا در بن ماری آزمایشگاهی بسیار خطرناک است. از استفاده از موادی مانند اسید، نمک غلیظ و آب یونیزه شده در دستگاه بن ماری جدا خود داری کنید.