انتخاب بن ماری آزمایشگاهی ؛ راهنمای کامل خرید و نکات کلیدی
انتخاب بن ماری آزمایشگاهی نیازمند توجه به نوع، محدوده دمایی، ظرفیت، یکنواختی حرارت و امکانات دستگاه است. در این مقاله انواع بن ماری آب، روغن، سرد و سیرکولاسیون را مقایسه می‌کنیم تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
بن ماری آزمایشگاهی یکی از تجهیزات پرکاربرد در آزمایشگاه هاست که برای گرم کردن تدریجی و یکنواخت محلول‌ها در یک بازه زمانی مشخص استفاده می‌شود. انتخاب بن ماری آزمایشگاهی به نوع کاربری شما بستگی دارد. اگر در مرحله خرید هستید، باید به چند عامل کلیدی توجه کنید که در ادامه بررسی می‌کنیم.
نکات مهم در انتخاب بن ماری آزمایشگاهی
1. نوع بن‌ماری آزمایشگاهی
اولین گام در انتخاب بن ماری آزمایشگاهی، تعیین نوع دستگاه متناسب با نیاز شماست. چهار مدل اصلی این دستگاه عبارتند از:
بن‌ماری آب
رایج‌ترین نوع بن ماری در آزمایشگاه‌ها این مدل است. مناسب گرم کردن و نگهداری نمونه‌ها در دمای زیر 100°C است. کاربرد این مدل در کشت سلول، ذوب آرام مواد، انکوباسیون نمونه‌ها است.
بن‌ماری روغن
مناسب آزمایش‌هایی با دمای بالاتر از 100 تا 300°C می باشد. کاربرد این مدل در واکنش‌های شیمیایی با دمای بالا و ذوب مواد مقاوم به حرارت است.
بن‌ماری یخ یا سرد
برای آزمایش‌هایی که نیاز به دمای پایین‌تر از محیط دارند. محدوده دما این مدل 0 تا 40°C (برخی مدل‌ها تا -20°C)
کاربردها: آزمایش‌های بیوشیمیایی حساس، نگهداری نمونه‌های دارویی
بن‌ماری سیرکولاسیون
دارای پمپ یا همزن برای یکنواختی بیشتر دما است. مناسب برای آزمایش‌های حساس آنزیمی و تحقیقاتی با نیاز به دمای دقیق است.
2. محدوده و دقت دما
هنگام انتخاب دستگاه بن ماری محدوده دمایی از اهمیت بالایی برخوردار است. محدوده دمایی کمترین و بیشترین میزان دمایی که یک دستگاه بن ماری می تواند داشته باشد را مشخص می کند. دقت دمای بن ماری میزان حساسیت و خطای دستگاه به تغییرات دما است.
جدول زیر محدوده دمایی و دقت هر نوع بن ماری را مشخص می کند. شما باید به این نکته توجه کنید که دستگاهی که انتخاب می کنید محدوده دمایی مورد نظر را پوشش دهد یا خیر و چه میزان نسبت به تغییرات دما حساس است.
| نوع بن‌ماری | محدوده دما | دقت / پایداری دما |
| آب | 20 – 100°C | ±1°C تا ±2°C |
| روغن | 50 – 300°C | ±0.5°C تا ±1°C |
| سرد / یخچالدار | 0 – 40°C (برخی تا -20°C) | ±0.5°C تا ±1°C |
| سیرکولاسیون | بستگی به سیال (آب یا روغن) | ±0.05°C تا ±0.2°C |
３. حجم و ظرفیت
دستگاه بن ماری در حجم و ظرفیت های متفاوت ساخته می شود. این حجم به تعداد لوله یا بالن هایی که در آن قرار داده می شود بستگی دارد. در برخی مدل ها ظرف مخصوص لوله وجود دارد.
در بن ماری های کوچک تعداد کمتری لوله جای میگیرد اما مصرف تعداد انرژی پایین تری دارند زیرا زودتر به دمای مورد نظر می رسند. در نمونه های بزرگتر لوله های بیشتر و بزرگتر قرار میگیرد اما زمان گرم شدن آن نیز طولانی تر است.
مورد دیگر هنگام انتخاب بن ماری آزمایشگاهی نوع ظروف قابل استفاده در دستگاه است. ظروف داخل دستگاه باید با توجه به نوع بن ماری و نوع ماده انتخاب شود.
نوع بن‌ماری | حجم مخزن (لیتر) | ظرفیت نمونه‌ها (تخمینی) | نوع ظروف قابل استفاده | نکته کاربردی |
آب | 2-10 | 20 – 120 لوله آزمایش 15 میلی‌لیتری | لوله آزمایش، ارلن کوچک، فلاسک‌های کوچک | حجم متوسط برای آزمایشگاه آموزشی، سیرکولاسیون اختیاری |
روغن | 1-5 | 5 – 30 لوله یا ارلن متوسط | ارلن، فلاسک، ظروف مقاوم به حرارت بالا | حجم کوچک برای حرارت‌دهی دقیق و دمای بالا، خطر آتش‌سوزی |
سرد / یخچالدار | 2-10 | 20 – 80 لوله آزمایش | لوله آزمایش، فلاسک، نمونه‌های حساس به دما | مناسب نگهداری نمونه‌های حساس، دمای پایین پایدار |
سیرکولاسیون | 4-20 | 50 – 200 لوله یا ظروف متوسط تا بزرگ | لوله آزمایش، ارلن، فلاسک، ظروف بزرگ | یکنواختی دما بالا حتی برای تعداد زیاد نمونه |
4. یکنواختی دما
برای کارهایی مانند کشت سلولی، یکنواخت بودن دما در کل مخزن اهمیت زیادی دارد. مدل‌های مجهز به سیرکولاسیون بهترین گزینه برای این موارد هستند.
5. جنس بدنه و مخزن
بهترین گزینه برای ساخت دستگاه بن ماری استیل ضدزنگ (ضد خوردگی، بادوام، قابل شستشو) است. از آنجا که این تجهیزات به طور مداوم با مواد آزمایشگاهی در تماس هستند باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. درپوش نیز برای جلوگیری از تبخیر و کاهش مصرف انرژی در این دستگاه ها تعبیه می شوند. برخی مدل‌های اقتصادی از آلومینیوم و پلاستیک ساخته می شوند. در بعضی مدل های خاص دارای پوشش‌های ضدچسبندگی در کف دستگاه است.
6. کنترلر و امکانات جانبی
هنگام انتخاب بن ماری آزمایشگاهی به امکانات اضافه توجه کنید:
- کنترلر دیجیتال (دقت بالاتر نسبت به آنالوگ)
- تایمر و سیستم هشدار
- قابلیت اتصال به کامپیوتر و ثبت داده
- برنامه‌ریزی چندمرحله‌ای دما
7. ایمنی دستگاه
ایمنی از مهم‌ترین فاکتورها در خرید بن ماری است. سیستم قطع‌کن خودکار در صورت کاهش سطح آب و عایق‌کاری بدنه برای جلوگیری از داغ شدن قسمت خارجی دستگاه بسیار مهم است.
8. برند و خدمات پس از فروش
هنگام انتخاب دستگاه، حتماً به اعتبار برند، استانداردهای ساخت، گارانتی و خدمات پس از فروش توجه کنید. دسترسی آسان به قطعات یدکی در آینده اهمیت زیادی دارد.
