نکات مهم در انتخاب و خرید کابینت ایمنی بیولوژیکی (BSC: Bio Safety Cabinet) (هود لامینار) در آزمایشگاه
یکی از دستگاه های پرکاربرد و ضروری در آزمایشگاه ها و صنایع داروسازی انواع هود لامینار می باشد،که با توجه به اهمیت حفظ شرایط استریل برای محصولات و محافظت پرسنل از عوامل بیماری زا،انتخاب هود مناسب بسیار حائز اهمیت می باشد. متن ذیل گزیده ای است از پروتکل سازمان جهانی بهداشت (WHO) در خصوص انتخاب هود براساس ارزیابی ریسک و تعیین گروه خطر. در صورتی که قصد خرید کابینت ایمنی بیولوژیکی دارید ادامه مطلب را از دست ندهید.
جدول ارزیابی ریسک و تعیین گروه خطر
- بیماری زایی ارگانیسم.
- نحوه انتقال و محدوده میزبان ارگانیسم.
(این مورد ممکن است تحت تاثیر سطوح موجود ایمنی در جمعیت محلیٰ،تراکم و حرکت جمعیت میزبان،وجود شرایط مناسب و استانداردهای بهداشت محیطی قرار گیرد.) - در دسترس بودن اقدامات پیشگیرانه موثر در منطقه وقوع.
( این قضیه ممکن است شامل موارد زیر باشد: پیشگیری با ایمن سازی یا تجویز آنتی سرم (ایمن سازی غیرفعال)؛ اقدامات بهداشتی ، به عنوان مثال بهداشت آب و غذا؛ کنترل مخازن حیوانات یا بندپایان) - در دسترس بودن درمان موثر در منطقه وقوع. این شامل ایمن سازی غیرفعال است.
(واکسیناسیون پس از مواجهه و استفاده از داروهای ضد میکروبی، ضد ویروسی و شیمی درمانی و نیز با در نظر گرفتن امکان ظهور سویه های مقاوم به دارو)
انتخاب کابینت ایمنی بیولوژیکی با توجه به گروه خط
یک BSC باید در درجه اول مطابق با نوع گروه خطر مورد نیاز انتخاب شود. حفاظت از محصول؛ حفاظت پرسنل در برابر میکروارگانیسم های گروه خطر 1 تا 4. حفاظت پرسنل در برابر قرار گرفتن در معرض رادیونوکلئیدها و مواد شیمیایی سمی فرار؛ یا ترکیبی از اینها. جدول فوق نشان می دهد که کدام BSC برای هر گروه خطر توصیه می شود.
حفاظت
مواد شیمیایی فرار یا سمی نباید در کابینتهای ایمنی که هوای خروجی را در اتاق به گردش در می آورند استفاده شود. ( BSC های کلاس I که به سیستم های اگزاست ساختمان هدایت نمی شوند، یا کابینت کلاس دو نوع A1 یا کلاس دو نوعA2 .)
استفاده ازBSC های کلاس دو نوع B1 ،برای کار با مواد شیمیایی فرار و رادیونوکلئیدها در مقادیر متوسط قابل قبول است.
استفاده از هود کلاس دو نوع B2 که “کابینت فول اگزاست” نیز نامیده می شود، زمانی ضروری است که کاربر با مقادیر زیادی از رادیونوکلئیدها و مواد شیمیایی فراّر در تماس باشد.
استفاده از هودهای ایمنی بیولوژیکی (BSC) در آزمایشگاه
شرایط نصب
سرعت جریان هوا از دهانه جلویی به داخل یک BSC حدود %20±0.45 متر بر ثانیه است. در این سرعت، یکپارچگی جریان هوای رو به داخل، شکننده است ومختل شدن جریان هوا حتی با حرکت و عبور افراد از نزدیکی BSC ممکن است ایجاد شود. باز کردن پنجره ها، دریچه های تامین هوا و باز و بسته کردن درها می تواند به راحتی شرایط مناسب هود را برهم بزند.
در حالت ایده آل، BSC ها باید در مکانی دور از مسیر عبور جریان هوای پرفشار مزاحم قرار گیرند. در صورت امکان، یک فاصله 30 سانتی متری در پشت و در هر طرف کابینت ایجاد شود تا امکان دسترسی آسان برای تعمیرات و نگهداری فراهم شود. حداقل فاصله 30 تا 35 سانتی متری بالای کابینت برای اندازه گیری دقیق سرعت هوا در مسیر اگزاست و برای تعویض فیلتر اگزاست الزامیست.
کاربر
اگر BSCها به درستی مورد استفاده قرار نگیرند، مزایای محافظتی آنها ممکن است تا حد زیادی کاهش یابد. اپراتورها باید مراقب باشند تا یکپارچگی جریان هوای ورودی را حفظ کنند. حرکت دستها به داخل و خارج از کابینت ایمنی بیولوژیکی باید به آرامی و از قسمت بازو انجام شود (حرکت به آرامی، عمود بر دهانه جلو)
اجازه دهید تا استفاده از مواد در BSCها، پس از قرار دادن دست ها و بازوها در داخل هود حدود 1 دقیقه به تعویق بیفتد. این زمان برای تنظیم و “جارو کردن هوا”ی سطح دست ها و بازوهاست و تعداد حرکات سرتاسر دهانه جلویی نیز باید با قرار دادن تمام موارد ضروری به حداقل برسد. چند دقیقه قبل از شروع کار، تجهیزات و مواد مورد نیاز را وارد کابینت کنید.
تمیز کردن و ضد عفونی کردن
تمام اقلام موجود در BSCها، از جمله تجهیزات، باید به صورت سطحی با محلول مناسب ضدعفونی شوند و پس از اتمام کار از کابینت خارج شوند، زیرا ممکن است محیط کشت باقیمانده، فرصتی برای رشد میکروبی فراهم آورد. سطوح داخلی BSCها باید قبل و بعد از هر بار استفاده ضد عفونی شود. سطوح کار و دیوارهای داخلی باید با یک ماده ضد عفونی کننده پاک شود که باعث مرگ هرگونه میکروارگانیسمی که ممکن است در داخل کابینت وجود داشته باشد، شود.
در پایان روزکاری، آلودگی نهایی سطح باید شامل پاک کردن سینی استیل،کناره ها، پشت و داخل شیشه باشد و محلول باید سفید کننده یا الکل 70 درصد باشد. در مواردی که برای ارگانیسم های هدف موثراستفاده می شود، شستشوی مرحله دوم با آب استریل لازم است؛ وهنگامی که از یک ضد عفونی کننده خورنده مانند سفید کننده استفاده می شود،توصیه می شود که بمدت چند دقیقه، درب هود باز بماند و فن آن روشن باشد.
قراردادن تجهیزات و مواد
پانچ ورودی هوای جلوی BSCهای کلاس II ، نباید با کاغذ، تجهیزات و یا موارد دیگرمسدود شود. موارد دیگر، موادیست که قرار است در داخل کابینت قرار گیرند باید سطحشان با الکل 70 درصد پاکسازی شوند. کار ممکن است روی حوله های جاذب آغشته به مواد ضدعفونی کننده انجام شود تا Splatters و Splashes را جذب کند. همه مواد باید تا حد امکان عقب تر از ورودی هود، بطوریکه دریچه انتهایی را مسدود نکنند قرار گیرند.
تجهیزات تولید آئروسل (مانند میکسرها، سانتریفیوژها و غیره) باید در قسمت عقب کابین قرار گیرند. اقلام حجیم، مانند کیسه های خطرناک زیستی، پیپت و … را دور بریزید. سینی‌ها و فلاسک‌های جمع‌آوری مکنده ضایعات، باید در یک طرف فضای داخلی قرار گیرند.
فعالیت کاربر باید از مناطق تمیز به مناطق آلوده در طول کار جریان داشته باشد. کیسه جمع آوری خطرات زیستی قابل اتوکلاو و ظرف جمع آوری پیپت نباید خارج از کابینت قرار گیرد. حرکات مکرر دستها و ورود و خروج لوازم به داخل خارج هود می تواند یکپارچگی هوا و درنتیجه حفاظت کاربر را برهم بزند.
